Γράφει: Ελένη Βαρβιτσιώτη
Η Ρωξάνη Καμπέρου έχει καθιερώσει μια νέα καλοκαιρινή ρουτίνα στο εξοχικό της στο κυκλαδίτικο νησί της Σίφνου. Κατά την άφιξή της, αρπάζει μεταλλικά εργαλεία, σηκώνει το καπάκι της στέρνας της και ελέγχει τα επίπεδα του νερού. «Νομίζω ότι θα είμαστε εντάξει για αυτό το Σαββατοκύριακο», καθησυχάζει τους επισκέπτες της.
Η έλλειψη νερού έκανε τη Σίφνο να ενταχθεί σε 14 ελληνικούς δήμους που κήρυξαν κατάσταση έκτακτης ανάγκης τον Ιούνιο. Το νησί αντιμετώπισε ημέρες χωρίς παροχή νερού σε ορισμένες περιοχές, ενώ σε άλλες περιοχές εφαρμόστηκαν αυστηρές μερίδες, παρέχοντας νερό μόνο σε συγκεκριμένες ώρες. Ορισμένοι δήμοι νοίκιασαν μονάδες αφαλάτωσης για να καλύψουν τη ζήτηση του καλοκαιριού, ενώ βασίστηκαν και σε δεξαμενόπλοια με υψηλό κόστος.
Σε μια χρονιά η οποία ήταν η θερμότερη που έχει καταγραφεί παγκοσμίως ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής σε συνδυασμό με φυσικά φαινόμενα, η Ελλάδα βίωσε τον θερμότερο χειμώνα της, ακολουθούμενη από ένα από τα θερμότερα καλοκαίρια της.
Τον Ιούνιο και τον Ιούλιο, η Αθήνα έζησε τους πιο ζεστούς μήνες που έχουν καταγραφεί ποτέ, καθώς οι θερμοκρασίες ξεπερνούσαν σταθερά τους 40°C την ημέρα και έφταναν τους 30°C τη νύχτα. Οι βροχοπτώσεις ήταν επίσης σημαντικά χαμηλότερες από τον ιστορικό κανόνα.
Το πρόβλημα της λειψυδρίας έχει επεκταθεί πέρα από την Ελλάδα, καθώς η Ευρώπη καταλαμβάνει τη θέση της στη σύγχρονη ανθρώπινη ιστορία ως η ήπειρος με την ταχύτερη θέρμανση στον κόσμο.
Χιλιάδες κάτοικοι της σικελικής πόλης Αγκριτζέντο βγήκαν στους δρόμους με ταμπέλες «θέλουμε νερό» σε μια διαμαρτυρία νωρίτερα αυτό τον μήνα, αφού υπέστησαν μήνες ελλείψεων, και απαίτησαν περισσότερη πρόσβαση στο νερό.
Το δελτίο νερού στη Σικελία τέθηκε σε εφαρμογή τον Μάρτιο, επηρεάζοντας 93 δήμους και 850.000 ανθρώπους. Ένα πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού τέθηκε σε υπηρεσία για την παροχή νερού στις πληγείσες από την ξηρασία παράκτιες πόλεις και 20 εκατ. ευρώ διατέθηκαν για την επισκευή των υποδομών που παρουσιάζουν διαρροές. Οι Αρχές σχεδιάζουν επίσης να δαπανήσουν 90 εκατ. ευρώ για την αναβίωση τριών παλαιών μονάδων αφαλάτωσης.
Ενώ οι πιο πρόσφατες σφοδρές καταιγίδες που έπληξαν το νησί έφεραν βροχοπτώσεις σε ορισμένες περιοχές, ήταν ακανόνιστες και δεν ήταν αρκετές για να επιλύσουν τη μακροπρόθεσμη κρίση.
«Αυτό για το οποίο προειδοποιούσαμε εδώ και χρόνια -η απειλή της ερημοποίησης- γίνεται τώρα πραγματικότητα», δήλωσε η Χρυσή Λασπίδου, καθηγήτρια Πολιτικών Μηχανικών στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. «Αλλά εμείς, ως επιστήμονες, έχουμε εκπλαγεί από την ταχύτητα με την οποία συμβαίνουν αυτές οι αλλαγές».
Όπως και σε πολλά μέρη της Μεσογείου, ο αριθμός-ρεκόρ τουριστών στην Ελλάδα και η οικοδομική έκρηξη για την εξυπηρέτηση των εποχικών επισκεπτών έχει επιδεινώσει την πίεση στις προμήθειες.
Η Σίφνος, μέρος των δυτικών Κυκλάδων, μια από τις ξηρότερες περιοχές της Ελλάδας, έχει μόνιμο πληθυσμό περίπου 2.600 κατοίκους, αλλά ο αριθμός των επισκεπτών αυξήθηκε σε περισσότερους από 135.000 το 2023 - σχεδόν διπλάσιος από τον αριθμό που υπήρχε πριν από μια δεκαετία. Η εισροή έχει επιβαρύνει τις περιορισμένες υποδομές της, αλλά ενοχοποιείται και η έλλειψη πολεοδομικών ελέγχων.
«Ο υπερτουρισμός από μόνος του δεν είναι το πρόβλημα», δήλωσε ο Χάρης Σαχίνης, διευθύνων σύμβουλος της Eydap, της Εταιρείας Υπηρεσιών Ύδρευσης και Αποχέτευσης της Αθήνας. «Ένα νησί έχει πολύ υψηλές ανάγκες σε νερό και αποχέτευση για τρεις μήνες και ελάχιστες ανάγκες για τον υπόλοιπο χρόνο. Τι κατασκευάζεις, πώς το κατασκευάζεις, με ποιο κόστος και ποιος θα το πληρώσει;».
Οι κατασκευές που περιλαμβάνουν μεγάλα οικόπεδα που αναπτύσσονται σε βίλες με πισίνες και κήπους και πολλαπλά μπάνια αγνόησαν τους φυσικούς υδατικούς περιορισμούς των νησιών. Η παραδοσιακή αρχιτεκτονική ήταν μέτρια, με μικρούς κήπους από τοπική χλωρίδα που δεν απαιτούσαν πότισμα. Οι περισσότερες από τις ανάγκες των κατοίκων καλύπτονταν από το νερό της βροχής που συλλέγονταν στις δικές τους στέρνες, ενώ για το πόσιμο νερό αντλούνταν από πηγάδια.
Ο Παύλος Λάζος, ένας φωτογράφος της Σίφνου, εξέδωσε πέρυσι ένα βιβλίο με έργα του σχετικά με τη λειψυδρία του νησιού. Θυμάται να περπατάει με τον παππού του για να γεμίσει μπουκάλια με νερό από πηγάδια και να κάνει ντους με χρονομετρημένο χρόνο. «Σήμερα, πολλά έχουν αλλάξει, αλλά όχι η ανάγκη για αποτελεσματική διαχείριση του νερού», είπε.
Ελλείψει ενός κεντρικού σχεδίου, οι δήμαρχοι ορισμένων μικρών κυκλαδίτικων νησιών ενεργούν μόνοι τους. Η δήμαρχος της Σίφνου, Μαρία Ναδάλη, περιέγραψε την αγωνία της κατά την παρακολούθηση των δεξαμενών νερού και της κατανάλωσης του νησιού σε πραγματικό χρόνο τον Ιούνιο. «Κοιτάζοντας τα επίπεδα κατανάλωσης νερού τον Ιούνιο, συνειδητοποιήσαμε ότι αν συνεχίζαμε με αυτόν τον ρυθμό, δεν θα είχαμε αρκετό νερό μέχρι τον Οκτώβριο».
Η κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης, είπε, αύξησε την ευαισθητοποίηση των επισκεπτών και των κατοίκων, καθώς και την παροχή μιας βάσης για τη διανομή του νερού. Οι τουρίστες χρησιμοποιούν συνήθως δύο έως τρεις φορές περισσότερο νερό από τους ντόπιους, για συχνότερο πλύσιμο σεντονιών και πετσετών, ντους και γέμισμα πισινών. «Έπρεπε να διασφαλίσουμε ότι όλοι είχαν επίγνωση της έλλειψης νερού», είπε η κ. Ναδάλη.
*Πρόσθετο ρεπορτάζ από την Άμι Κάζμιν στη Ρώμη
 |
© The Financial Times Limited [2023]. All Rights Reserved. FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Limited Not to be redistributed, copied or modified in any way. politis.com.cy is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation. |
